वैचारिक

दोघेही हवे !

राष्ट्ररथाला विजयी व्हाया समबल चक्रे दोन हवी बज्रासम दृढनिश्चय आणिक बिजली सम समशेर हवी ।। धृ. ।। समाजपक्ष्या, नभ जिंकाया पंखहि तुजला दोन हवे गती हवी तुज, दिशा हवी अन् अमोघ ऐसे धैर्य हवे ।। १ ।। जीवन-अंकुर रुजुनी येण्या, सूर्यकरांची ऊब हवी आणि त्याच्या भरण पोषणा माय मातिची प्रीत हवी ।। २ ।। वादळवाऱ्यापासून […]

दोघेही हवे ! Read More »

जीवन कणाकणाने घडे…..

विद्यालय हे सगळे त्रिभुवन विद्यार्थीपण हे आजीवन त्यास न पुस्तक शिक्षक पदवी स्वयंश्रमाने सारे शिक्षण ग्रंथान्तरिचे ज्ञानामृत जर जगण्या अपुरे पडे भवतालीच्या जीवनकलहामधुनि घेऊ या धडे जीवन कणाकणाने घडे ।। ध्रु. ।। निश्चित समयी घडेल निश्चित, नियत ठिकाणी वस्तु सापडत स्थलकालाचा असा भरवसा ज्याच्यायोगे होई अवगत वळण असे जो देइल मजला तो सद्‌गुरु सापडे भवतालीच्या

जीवन कणाकणाने घडे….. Read More »

अंतरिच्या एका स्वप्नाने…….

अंतरिच्या एका स्वप्नाने मूर्तरूप घेतले कलश-विराजित या वास्तूने यशोनील देखिले ।। ध्रु. ।। रचिले पायी संकल्पांचे अभंग उत्कट चिरे सहज मागुती उभी राहिली सिद्धीची गोपुरे प्राकारांची किमया येथे प्रतिभेलागी स्फुरे श्रमयज्ञातुनि साफल्याचे पायस हे लाभले ।। १ ।। रसरसणाऱ्या चैतन्याचे झरे इथे खेळती आकांक्षी श्वासांच्या वेली गगनाला भिडती समर्पणाच्या भगव्या ज्वाला होमातून उठती चित्रशक्तीच्या अवतरणास्तव

अंतरिच्या एका स्वप्नाने……. Read More »

एक आम्ही होऊ…..

अभिमानाने, अनासक्तीने, विश्वासाने, विनयवृत्तीने एक विचारे, एक मताने, एक आम्ही होऊ ।। ध्रु. ।। वारस आम्ही मैत्रेयीच्या, सरस्वती विदुषी गर्गींच्या कणाकणाने ने ज्ञान वेचुनि आत्मोन्नति घडवू ।। १ ।। शिवसंकल्पे प्रसन्न तन-मन, सजगतेत हो गुणसंवर्धन उत्कट अस्फुट मनःशक्तीचा शोध नित्य घेऊ ।। २ ।। लक्ष्मी अहिल्या स्फूर्तिदायिनी, आत्मबलाने बनु तेजस्विनी पराक्रमाच्या कृति घडविण्या जिद्द मनी

एक आम्ही होऊ….. Read More »

आव्हानांच्या गगनामध्ये

आव्हानांच्या गगनामध्ये मुक्त आम्ही फिरणार कर्तृत्वाचे पंख आमुचे कधीच ना थकणार ।। ध्रु. ।।अभ्यासाशी दोस्ती करूनी हिरव्या डोंगरवाटा फिरूनी चुस्त तनाने मस्त मनाने गीत नवे रचणार ।। १ ।।प्रतिभाशाली प्रज्ञा अमुची ज्योत अंतरी विश्वासाची शास्त्र कलांची करून साधना वीरव्रती बनणार ।। २ ।।असोत रस्ते बिकट, वाकडे परंपरांची अंध झापडे जन्मजात भेदांच्या सीमा उल्लंघून जाणार ।।

आव्हानांच्या गगनामध्ये Read More »

परिशिष्ट २ – घटना-परिशिष्ट २ (अंशतः)

सहविचारात्मक नेतृत्वपद्धती प्रबोधिनीच्या नियमावलीत नियम १७.३ मध्ये संचालक हे सहविचारात्मक नेतृत्वपद्धतीने काम करतील असे म्हटले आहे. याचा नेमका अर्थ काय? या प्रश्नाचे उत्तर देण्यापूर्वी नेतृत्व करणाऱ्याने मुख्यतः ज्या दोन जबाबदाऱ्या पार पाडावयाच्या असतात, त्यांचा स्थूलमानाने विचार करणे उपयुक्त होईल. ध्येय निश्चिती : नेत्याने, उपस्थित झालेल्या प्रश्नांच्या अनुरोधाने, आपल्या गटासमोरील अथवा संघटनेसमोरील, अथवा कार्यासमोरील ध्येय निश्चित

परिशिष्ट २ – घटना-परिशिष्ट २ (अंशतः) Read More »

परिशिष्ट १ – ज्ञान प्रबोधिनीचा संस्थानिर्मित लेख

नाव १. या संस्थेचे नाव ‘ज्ञान प्रबोधिनी’ असे राहील. तिला अशा नावाने दावा लावता येईल व तिच्यावर अशा नावाने दावा लावता येईल. कार्यालय २. संस्थेचे मुख्य कार्यालय पुणे येथे राहील. हे कार्यालय सदाशिव पेठ घरांक ५१० (नवा) पुणे शहर येथे राहील. उद्देश व कार्य ३. या ज्ञान प्रबोधिनीचे खालील उद्देश राहतील:- ३.१ ज्ञान प्रबोधिनी म्हणजे

परिशिष्ट १ – ज्ञान प्रबोधिनीचा संस्थानिर्मित लेख Read More »

१२. घटनेतील कार्यचिंतन आणि वैचारिक मूलतत्वे

समारोप दोन गटांच्या विचारपद्धती त्या त्या महिन्यातील प्रबोधिनीतील काही प्रसंग, देशातील काही घटना, आंतरराष्ट्रीय घडामोडी किंवा व्यक्तिगत अनुभव यांच्या निमित्ताने प्रबोधिनीतील कामाच्या धोरणांवर व भूमिकांवर प्रकाश टाकण्यासाठी प्रकट चिंतन वेळोवेळी प्रकाशित केले होते, त्याचे आत्तापर्यंत संकलन झाले. प्रबोधिनीच्या स्थापना-लेखातील म्हणजेच घटनेतील उद्देशांवरती काही ऊहापोह त्यानिमित्ताने सर्वांच्या चिंतनासाठी एकत्रित मांडून झाला. एके दिवशी सहजच प्रबोधिनीच्या ‘ज्ञान

१२. घटनेतील कार्यचिंतन आणि वैचारिक मूलतत्वे Read More »

११. नव्या पर्वासाठी राष्ट्रजीवनाची पुनर्मांडणी

राष्ट्र पुन्हा उभविणे : देशजीवनाच्या विविध क्षेत्रांत आवश्यकतेप्रमाणे नेतृत्वाची जबाबदारी घेतील असे कार्यकर्ते घडवणाऱ्या शिक्षण-प्रणालीची निर्मिती करणे व ती वापरात आणणे हे प्रबोधिनीच्या घटनेतील पहिल्या सहा परिच्छेदांचे सार आहे. ते प्रबोधिनीचे सर्वात नजिकचे उद्दिष्ट आहे. नेतृत्व विकसन व शिक्षणप्रणालीची निर्मिती ज्यासाठी करायची ती पुढची सर्व उद्दिष्टे ‘स्वदेशात विचार प्रबोधन व कार्य प्रबोधन व्हावे, देशाचा कायापालट

११. नव्या पर्वासाठी राष्ट्रजीवनाची पुनर्मांडणी Read More »

१०. आयुष्यभर राष्ट्राघडणीच्या कामाची प्रेरणा

कृतज्ञता बुद्धी आणि जाणती कार्यशक्ती : दोन-चार बौद्धिक कसोट्यांवर उच्च गुण मिळविणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे, त्यांनी दोन-चार सार्वत्रिक परीक्षा व स्पर्धा परीक्षांमध्ये उच्च यश मिळविण्यासाठी, व त्यांना चार-दोन लक्षवेधक प्रकल्प करता येण्यासाठी, चार-सहा वर्षे शिक्षण योजणे ही प्रबोधिनीच्या कामाची अगदी सुरुवातीची पायरी होती. प्रबोधिनीच्या घटनेच्या सहाव्या परिच्छेदात विद्यार्थ्यांचे प्रबोधिनीशी निर्माण झालेले विद्याव्रताचे नाते आयुष्यभराचे ठरावे असे उद्दिष्ट

१०. आयुष्यभर राष्ट्राघडणीच्या कामाची प्रेरणा Read More »