वैचारिक

२. भारतीय जीवनपद्धतीचा गाभा

बाहेरील सुधारणा म्हणजे सभ्यता सध्या सभ्यता (सिव्हिलायझेशन) आणि संस्कृती (कल्चर) असे दोन शब्द मानवी समाजाची प्रगती दर्शविण्यासाठी वापरले जातात. सभ्यता म्हणजे माणसांनी सामुदायिक रित्या नैसर्गिक शक्तींना नियंत्रणात आणून आपल्या सामुदायिक जीवनात घडवलेली सुधारणा. रानात उगवलेले धान्य वेचण्यापेक्षा बियाणे वापरून पाहिजे ती पिके घेणे ही सुधारणा. शेतात बियाणे विखरून टाकण्यापेक्षा शेत नांगरून बी जमिनीत पेरणे ही […]

२. भारतीय जीवनपद्धतीचा गाभा Read More »

१. विमल राष्ट्र घडो अभिजात

प्रबोधिनीचे विकसनशील चिंतन काळ बदलतो तसे शब्दांचे अर्थ बदलतात. प्राधान्यक्रम बदलतात. दीर्घ काळ काम करू इच्छिणाऱ्या संघटनांना त्यामुळे आपली उद्दिष्टे त्या त्या काळातील अर्थवाही शब्दांमध्ये मांडावी लागतात. ‌‘मनुष्यघडण‌’ ऐवजी ‌‘देशातील सुप्त मनुष्यशक्तीचा आत्मसन्मान वाढविणे‌’ अशी पुनर्मांडणी आपण या करताच केली. हे आपले मध्यंतर उद्दिष्ट आहे. त्याहून लांबच्या दीर्घकालीन उद्दिष्टाची नवीनभाषेत पुनर्मांडणी करावी लागेल का, असा

१. विमल राष्ट्र घडो अभिजात Read More »

प्रबोधकांची प्रेरणा – प्रकट चिंतन पुस्तिका ७

प्रस्तावना ज्ञान प्रबोधिनीचे संचालक माननीय डॉ. गिरीशराव बापट यांचा कार्यकर्त्यांशी सहसंवाद संस्थेच्या मासिक प्रतिवृत्तामधून नेहमी चालू असतो. अनेक प्रासंगिक घडामोडींना प्रतिसाद देताना प्रबोधकांनी कसा व कोणता विचार केला पाहिजे, प्रबोधिनीच्या मूळ तात्त्विक भूमिकेशी त्या प्रतिसादाचा धागा कसा पोहोचतो याचे मार्मिक विलेषण ते या प्रकट चिंतनातून करीत असतात. दरमहा मर्यादित वर्तुळात वितरित होत असलेल्या या लिखाणातील

प्रबोधकांची प्रेरणा – प्रकट चिंतन पुस्तिका ७ Read More »

 घेई घेई माझे वाचे – अभंग क्रमांक – ११

घेई घेई माझे वाचे । गोड नाम विठोबाचे ॥ धृ ॥डोळे तुम्ही घ्यारे सुख । पाहा विठोबाचे मुख ॥ १ ॥तुम्ही आईका रे कान । माझ्या विठोबाचे गुण ॥ २ ॥मना तेथे धाव घेई । राहे विठोबाचे पाई ॥ ३ ॥तुका म्हणे जीवा । नको सांडू या केशवा ॥ ४ ॥ प्रबोधिनीत एक मोठा कार्यक्रम

 घेई घेई माझे वाचे – अभंग क्रमांक – ११ Read More »

उंबरातील कीटका – अभंग क्रमांक – १०

उंबरातील कीटका । हेचि ब्रह्मांड ऐसे लेखा ॥ धृ ॥ऐसी उंबरे किती झाडी । ऐशी झाडे किती नवखंडींं ॥ १ ॥हेचि ब्रह्मांड आम्हासी । ऐसी अगणित अंडे केसींं ॥ २ ॥विराटाचे अंगी तैसें । मोजू जाता अगणित केश ॥ ३ ॥ऐशा विराटाच्या कोटी । साठविल्या ज्याच्या पोटी ॥ ४ ॥तो हा नंदाचा बालमुकुंद । तान्हा

उंबरातील कीटका – अभंग क्रमांक – १० Read More »

जेथें जातों तेथें तू माझा सांगाती – अभंग क्रमांक – ९

जेथें जातों तेथें तू माझा सांगाती । चालविसी हातींं धरूनिया ॥ धृ ॥चालो वाटें आम्ही तुझाची आधार । चालविसी भार सवे माझा ॥ १ ॥बोलो जाता बरळ करिसी ते नीट । नेली लाज धीट केलो देवा ॥ २ ॥अवघे जन मज झाले लोकपाळ । सोइरे सकळ प्राणसखे ॥ ३ ॥तुका म्हणे आता खेळतो कौतुकें ।

जेथें जातों तेथें तू माझा सांगाती – अभंग क्रमांक – ९ Read More »

माधव माली एक सयाना- अभंग क्रमांक ८

माधव माली एक सयाना । अंतरिगत रहै लुकाना ॥ धृ ॥आपै बाडी आपै माली । कली कली कर जोडै ।पाके काचे काचे पाके । मनिमानै ते तोडै ॥ १ ॥आपै पवन आपै पाणी । आपै बरिषै मेहा ।आपै पुरिष नारि पुनि आपै । आपै नेह सनेहा ॥ २ ॥आपै चंद सूर पुनि आपै । आपै

माधव माली एक सयाना- अभंग क्रमांक ८ Read More »

राम आकाशीं पाताळी- अभंग क्रमांक ७

राम आकाशीं पाताळी । राम नांदे भूमंडळी ।राम योगियांचे मेळी । सर्व काळी शोभतो ॥धृ ॥राम नित्य निरंतरी । राम सबाह्य अंतरी l राम विवेकाचे घरी । भक्तीवरी सांपडे ॥ १ ॥राम भावे ठायींं पडे । राम भक्तांसी सांपडे ।राम मीपणें नातुडे । मौन घडे श्रुतींंसी ॥ २ ॥राम योग्यांचे मंडण । राम भक्तांचे भूषण

राम आकाशीं पाताळी- अभंग क्रमांक ७ Read More »

  दुर्लभ नरदेह जाला तुम्हां आम्हां – अभंग क्रमांक ६

दुर्लभ नरदेह जाला तुम्हां आम्हां । येथें साधूं प्रेमा राघोबाचा ॥१॥अवघे हातोहातींं तरों भवसिंधु । आवडी गोविंदु गाऊं गीतींं ॥२॥हिताचिया गोष्टी सांगूं एकमेकां । शोक मोह दुःख निरसूं तेणें ॥३॥ एकमेकां करूं सदा सावधान । नामी अनुसंधान तुटों नेदूं ॥४॥घेऊं सर्वभावें रामनाम दीक्षा । विश्वासें सकळिकां हेंचि सांगों ॥५॥नामा म्हणे शरण रिघों पंढरीनाथा । नुपेक्षी

  दुर्लभ नरदेह जाला तुम्हां आम्हां – अभंग क्रमांक ६ Read More »

काया ही पंढरी, आत्मा हा विठ्ठल -अभंग क्रमांक ५

काया ही पंढरी, आत्मा हा विठ्ठल । नांदतो केवळ पांडुरंग ॥ धृ ॥ भावभक्ति भीमा उदक ते वाहे । बरवा शोभताहे पांडुरंग ॥१॥ दया, क्षमा, शांती हेचि वाळवंट । मिळालासे थाट वैष्णवांचा ॥२॥ ज्ञान, ध्यान, पूजा, विवेक, आनंद । हाचि वेणु नाद शोभतसे ॥३॥ दश इंद्रियांचा एक मेळा केला । ऐसा गोपाळकाला होत असे ॥४॥देही

काया ही पंढरी, आत्मा हा विठ्ठल -अभंग क्रमांक ५ Read More »